Lazer Kesim Parametreleri Nelerdir?

Lazer kesim makinesi kullanacak kişilerin mutlaka bilmesi gereken bir konudan bahsedelim. Lazer kesim parametreleri nelerdir? ve bu parametre ayarları nasıl yapılır? Bu oldukça önemlidir zira parametre ayarlarını yapamıyorsanız lazer kesim makinesinde kesim yapmanız çok zordur. Lazer kesim makinesi düğmeye basınca kesim yapan kullanımı çok basit bir makine değildir. Önümüzdeki yıllar üzerine konulan metal malzemeyi tanıyan ona göre kendi ayarını kendi yapan lazer kesim makineleri çıkacaktır fakat şuan bu ayarları bizim yapmamız gerekmektedir.

Bu ayarlardan haberi olmayan bir çok makine sahibi çok zor zamanlar geçirmişlerdir. Hatta makineyi aldığına bile pişman olanları duymuşluğum var. Makine satın alan ve hala parametre ayarları konusunda bilgi sahibi olmayan kullanıcılar bulunmakta. Satıcı firmanın yüklediği bazı parametre ayarları ile işine devam edenler oldukça fazladır. Bu bir sorundur çözülmesi gerekmektedir.

Sorunun ana kaynağı makine ile birlikte gelen parametre ayarları ile düzgün kesim sonuçlarının alınamamasıdır. 1 mm st37 sac malzemesi için yapılan parametre ayarları ile aynı malzemeyi sorunsuz kesebileceğinizi kimse garanti edemez. Peki; makine imalatını yapan firma bu ayarlar ile kesebilirken siz aynı ayarlarla neden düzgün kesim yapamıyorsunuz?

Hemen cevabını verelim. Lazer kesim makineleri ayarları gerçekten hassastır. O kadar hassastır ki aynı yerden aldığınız 2 balya sacın bir balyasını aynı ayarlarda sorunsuz keserken diğer balyayı kesemeyebilirsiniz. Bu çokça karşılaşılan bir durumdur. Ve ciddi ciddi operatörü sinirlendiren ve işini zorlaştıran bir sorundur. Bu konuda yapacak çokça bir şey yoktur. Hali hazırda olan parametre ayarlarına zaman zaman müdahale etmek zorundasınız. Bir gün boyunca hiç müdahale etmeden var olan parametre ayarları ile işinizi gayet güzel yapabilirsiniz. Fakat bu durum garanti değildir. Gün içinde defalarca parametre ayarlarına müdahale etmek zorunda kalabilirsiniz.

Lazer kesim makineleri lazer ışınını belirli ayarlara göre kesim kafacı aracılığı ile malzeme üzerine yansıtırlar. Bu lazer ışını yardımcı gaz yardımı ile malzemeyi lazer ışığının çapı kadar bir genişlikte hızlıca metal özelliklerini kaybetmiş bir toza çevirerek kesme işlemini yapar. Kesim işleminin doğru yapılabilmesi, lazer ışığının güç, odak, frekans vb özelliklerinin, kullanılan nozul ucunun ve kullanılan yardımcı gazın ayarları ile mümkün olabileceğini bilmelisiniz. Doğru yapılmayan ayarların sonucunda hiç kesilmemiş bir malzeme veya kesim kenarlarında akıntı olmuş bozuk bir yüzey ile karşılaşabilirsiniz. Doğru ayarlarla yapılmamış lazer kesim sırasında kesim yüzeylerinde malzemeden ayrılmamış adına cüruf dediğimiz yapıları görebilirsiniz.

Aynı ölçülerde ve farklı ayarlarda kesilmiş iki malzemeyi görebilirsiniz. Kırmızı ok ile gösterdiğim malzemeden ayrılmamış cüruflar. Tabii ki hiçbir şekilde istemediğimiz bir durum. Zaten fiber lazer teknolojisinin amacını da uymuyor. Böyle bir kesim yüzeyi elde ettikten sonra lazer kesim makinesine ne ihtiyaç var ki?

İşte bu tür sorunlarla karşılaşmamanız ve karşılaştığınızda da çözebilmeniz için lazer parametre ayarlarını öğrenmelisiniz. Şunu baştan söylemeliyim ki lazer kesim parametre ayarlarını öğrenmek çok kolay değildir. Parametre ayarları yapılırken değiştirilen değerlerin neler olduğunu tanım olarak bilmenizin yanı sıra bu değerleri kullanarak denemeler yapmanız gerekmektedir. Zaman içerisinde hangi değerin kesim üzerinde nasıl etkiler yapacağını gözlemleyebilirsiniz.

Yukarıda gördüğünüz pencere piyasada en çok tercih edilen Cypcut programının parametre giriş sayfasıdır. Programın Türkçe desteği mevcuttur. Siz Türkçe kullanabilirsiniz. Ben parametre değerleri ile ilgili önemli noktaları size açıklamaya çalışacağım.

Cut Speed (Kesme Hızı): Kesimini hangi hızda yapılacağını belirttiğiniz kısım. Kesim hızı kesim kalitesini direk etkilemektedir. Kesme hızı parametre ayaları arasında ki en önemli değerdir. Malzeme kalınlaştıkça kesme hızı düşmektedir. Örneğin 1 mm kalınlığında galvaniz bir sac tabakasını keserken 30 m/dakika hızlara çıkabilirsiniz fakat kalınlık 1.5 mm olduğunda hızınız 23/25 metre/dakika hızlara düşmektedir.

Lift height (Kaldırma Yüksekliği): Kesim kafasının serbest dolaşım anında kendini ne kadar yükseğe kaldırıp hareket edeceğini belirten değer. Kesme kalitesine etkisi yoktur. Fakat kesim zamanını etkiler. Kaldırma yüksekliği kesim güvenliğiniz için de çok önemlidir. Kesim sırasında ana gövdeden tamamen kopan bazı parçalar hareket edebilmektedir. Dikine hareket hareket ederek yükselmiş bir parçanın kesim kafasına çarpmaması için kaldırma yüksekliği arttırmak gerekebilmektedir.

Nozzle height (Kesim Yüksekliği) : Kesim sırasında malzeme ve nozul ucu arasında ki mesafedir. Kesim kalitesini direk etkilemektedir. Bu değer genellikle 0.2 mm – 0.8 mm arasında değişiklikler göstermektedir. Önemli bir değerdir. Tabloları kullanarak hazırladığını parametre dosyası üzerinde bu değerde ufak değişikler yaparak kesim kalitesini ne kadar etkilediğini gözlemleyebilirsiniz.

Gas Type ( Gaz Türü) : Kesim sırasında hangi yardımcı gazın kullanılacağı belirlenir. Oksijen ve azot seçenekleri vardır. Kompresör havası kullanılacağı zamanlarda azot seçmelisiniz. Karbon çeliklerinde lazer kesim makinesinin gücüne göre 6 mm kadar kompresör havası yeterli gelmektedir. Fakat kompresör havası her durumda yeterli olmamaktadır. Örneğin 3 kw lık bir lazer kesim makinesinde 3 mm karbon çeliğinden ve sonrası kalınlıklarda oksijen kullanmanız gerekmektedir. Paslanmaz çelik malzemesinde makine gücüne göre bir kalınlıktan sonra kompresör havası kesim kalitesini düşürmektedir. Bundan doları paslanmaz çeliklerde azot gazı sıkça kullanılmaktadır. Pirinç ve bakır malzemelerde azot gazı kullanılmaktadır.

Gas Pressure (Gaz Basıncı) : Gaz basınının ne kadar olacağını ayarlayacağınız kısımdır. Kesim kalitesini direk etkilemektedir. Genel olarak oksijen kesimlerinde 1 bar civarı gaz basıncı kullanılırken diğer malzemelerde 16 bara kadar azot ve kompresör gaz basıncına ihtiyaç duyabilirsiniz.

Peak Power ( Kesim Gücü) : Kesim sırasın lazer kesim gücünü ayarladığımız kısımdır. Kesim kalitesini direk etkilemektedir. Bu değer ne kadar kalın malzeme kesebileceğinizi belirler. Örnek vermek gerekirse 2 kw 3 kw lazer kesim makineleri ile 3000 watt güç kullanarak 16 mm kadar karbon çeliği kesebilirsiniz. Kesim hızınız 1 metre/dakikanın altında olur fakat kesebilirsiniz. Bu hızlar genellikle maliyet ve zaman için yeterli olmazlar. Bundan dolayı parametre ayarlarında kesim gücü ayarı oldukça önemlidir.

Duty Cycle ( Lazer Kesim Döngüsü) : Üsteki seçenekler kadar etkisi olmasa da önemli bir ayardır. Toplam kesim süresi boyunca lazer ışınının kesim yapacağını zamanı belirler. Bu ayar hassas kesim ayarlarına girmektedir. Bu ayarı şu şekilde anlayabilirsiniz. Bir kesim yapacaksınız ve yaptığınız ayarlara göre kesim süre 11 saniye tutacak. Lakin bu ayarlarda çok az da olsa cüruf ve yüzey bozulmaları gözlüyorsunuz. Güç ayarı ile sorunu çözemediniz. Bu ayarı kullanarak lazer gücünü daha hassas bir ayar yapabilirsiniz. Duty Cycle ayarının %100 olması demek kesim süresi boyunca yani 11 saniye boyunca lazer gücünü uygula demiş oluyorsunuz. Bu ayarı %80 yaparsanız 11×80/100 kesim boyunca sadece 8.8 saniye gücü vermiş olursunuz. Bu da kesim kalitesi ve cüruf azaltmak için etkili bir yöntemdir.

Pulse Freg ( Sinyal Frekansı) : Lazer ışığının frekans ayarını yapıldığı kısımdır. Kesim kalitesine etkisi vardır.

Focus Pos ( Odak Konumu) : Lazer süzmelerinin kesiştiği kısmın pozisyonunun ayarlandığı kısımdır. Kesim kalitesine direk etkisi vardır. Lazer kesim makinelerinde lazer demetleri nozuldan çıktıktan sonra kesişirler. Bu kesişme noktası kesimin en güçlü noktadır. Bu konuma odak noktası denir. Bu odak noktasının malzemenin neresinde oluştuğu çok önemlidir. Zira malzeme cinsine göre odak konumu – , 0 veya + bir değer olabilir.

Lazer Delay Onn/Off (Yardımcı Gaz Gecikmesi) : Bazı kesim işlemlerinde etkisi görünmektedir.

Lazer kesim ana parametre ayarları bunlardır. Bunların yanında kesime etkili diğer ayarlar şunlardır.

Pierce (Delik Delme) : Delik delme işlemlerinde daha hassas parametre ayarları

Lead (Köşe Kesimleri): Köşe kesimlerinde ince ayarların yapıldığı kısımdır.

Slow Start/Stop (Yavaş Başlama ve Durma Ayarları) : Bazı kesim işlemlerinde kesim işlemine ayarlanan hızdan daha yavaş başlanması ve durdurulması gerekmektedir.

Bu ayarların dışında da yapılması gereken ileri seviye ayarlar bulunmaktadır. Başlangıç parametre ayarları için değerleri öğrenmek yeterli olacaktır.